Trẻ bị suy dinh dưỡng nặng, nguyên nhân do đâu?

Trẻ bị suy dinh dưỡng nặng có thể bắt nguồn từ một số nguyên nhân mà phụ huynh cần lưu ý như cai sữa mẹ sớm, ăn dặm sai cách, biếng ăn,…

Suy dinh dưỡng nặng là tình trạng cơ thể trẻ thiếu hụt toàn bộ hoặc hầu hết các chất dinh dưỡng cơ bản như đạm (protein), đường (glycide), béo (fat), năng lượng (calo), các vitamin và khoáng chất. Hậu quả là gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ về thể chất, tinh thần và trí tuệ. Ngoài ra, trẻ còn bị suy giảm hệ miễn dịch, dễ mắc các bệnh, nhiễm trùng và khó hồi phục.

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến có thể khiến trẻ bị suy dinh dưỡng nặng.

Cai sữa mẹ quá sớm

Trẻ không được bú sữa mẹ hoàn toàn hoặc cai sữa mẹ từ quá sớm. Trẻ sơ sinh luôn được khuyến khích cầb bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Từ 6 tháng tuổi đến hết 24 tháng tuổi, nên kết hợp sữa mẹ với thức ăn đặc như cháo, bột rau củ nghiền mịn hoặc cơm nát. Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho bé.

Thiếu sữa mẹ, trẻ bị suy giảm hệ miễn dịch, dễ mắc các bệnh vặt khiến tình trạng thiếu dinh dưỡng càng trầm trọng hơn.

Cho ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn

Nên cho bé tập ăn dặm khi được 6 tháng tuổi. Đây là thời điểm trẻ trải qua nhiều thay đổi mạnh mẽ về thể chất và tinh thần, vì vậy trẻ cần được cung cấp nhiều năng lượng hơn. Nếu cha mẹ cho trẻ ăn dặm quá sớm sẽ khiến trẻ không hấp thu được đầy đủ các vi chất dinh dưỡng do hệ tiêu hóa còn quá non nớt. Ngược lại, nếu cha mẹ cho trẻ làm quen với thức ăn dặm quá muộn sẽ không đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng ngày càng tăng của trẻ, dễ dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng nặng.

Trẻ ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn cũng dễ suy dinh dưỡng.

Biếng ăn

Ngoài biếng ăn bệnh lý, trẻ còn bị biếng ăn vì lý do tâm lý và sinh lý. Việc thường xuyên bị cha mẹ la mắng, dọa nạt là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng biếng ăn tâm lý ở trẻ. Trong khi đó, khi đến giai đoạn mọc răng, trẻ thường bị ngứa nướu, khó nhai và khó nuốt, khiến trẻ lười ăn về mặt sinh lý. Biếng ăn gây thiếu vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển bình thường ở trẻ. Tuy nhiên, ban đầu cha mẹ thường khó nhận biết nên có thể để kéo dài.

Trẻ mắc bệnh và ốm đau kéo dài

Nhiều trẻ bị viêm đường hô hấp, viêm phổi, sởi, kiết lị, táo bón… kéo dài hàng tháng trời để lại nhiều hệ lụy. Bệnh càng kéo dài, trẻ càng mệt mỏi, suy kiệt và biếng ăn. Lâu dần trẻ hình thành phản xạ biếng ăn và suy dinh dưỡng trầm trọng. Khi trẻ mắc các bệnh nhẹ, chẳng hạn như nhiễm trùng do vi khuẩn, virus (cảm cúm, nhiễm trùng đường tiêu hóa,…), trẻ thường biếng ăn, bỏ bữa. Nếu điều trị bằng các loại kháng sinh cũng có thể khiến trẻ thấy bị nhạt miệng và không còn hứng thú với việc ăn uống.

Trẻ được chăm sóc sai cách

Phụ huynh chưa biết lựa chọn thực phẩm khoa học dẫn đến bữa ăn của trẻ nghèo nàn về dưỡng chất. Nhiều bé cũng ăn quá ít hoặc mẹ kiêng khem quá nhiều, không dám cho bé ăn đa dạng sợ con lạ bụng, ăn ít hoặc nôn. Việc chỉ cho trẻ ăn đi ăn lại một vài món quen thuộc sẽ khiến trẻ mất cân đối dinh dưỡng.

Trẻ bị dị tật bẩm sinh

Một số vấn đề bẩm sinh như trẻ sinh non, đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, sứt môi, hở hàm ếch, bệnh tim bẩm sinh,… cũng có thể gây suy dinh dưỡng nghiêm trọng ở trẻ em. Nguyên nhân là do trẻ gặp khó khăn trong việc ăn uống, khó tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng.

Chế độ ăn cho trẻ bị suy dinh dưỡng

Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng nặng cần được tư vấn bởi bác sĩ sau khi đã thăm khám và thực hiện các chỉ định xét nghiệm cần thiết. Một số lưu ý chung đó là bữa ăn của trẻ cần chia thành nhiều cữ với hàm lượng calo tăng dần.

Chế độ ăn của trẻ suy dinh dưỡng nặng tùy theo lứa tuổi và tình trạng suy dinh dưỡng phải có ít nhất 10-15 loại thực phẩm thuộc ít nhất 5 trong 8 nhóm chất (riêng nhóm chất béo là bắt buộc). Nhóm thứ nhất bao gồm các loại thực phẩm giàu tinh bột (gạo, ngô, sắn và khoai tây). Nhóm thứ hai bao gồm các loại hạt và rau (hạt vừng, đậu nành, đậu phộng, v.v.). Nhóm 3 gồm sữa và các sản phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai,…). Nhóm 4 gồm thịt, cá, tôm cua,… cung cấp chất đạm. Nhóm 5 có các loại trứng… cung cấp nhiều protein, vitamin và axit béo.

Nhóm 6 bao gồm các loại rau có màu xanh đậm hoặc đỏ, cam, vàng như cà chua, bí, cà rốt, cải bó xôi, cải ngọt, bông cải xanh, v.v. chứa nhiều vitamin A, B1, B2, B3, B6, B9, B12, C, E, K… Nhóm 7 là sự xuất hiện của các loại rau củ quả có màu khác như củ cải, su hào,… chứa nhiều khoáng chất và chất xơ. Nhóm 8 bao gồm nhóm chất béo, kết hợp ăn cả dầu và mỡ động vật.