Thuốc chống say xe có hại không?

1. Say xe là gì

Não bộ là trung tâm chỉ huy cơ thể, đồng thời có nhiệm vụ tiếp nhận, xử lý thông tin từ các giác quan trên cơ thể báo về. Khi đi tàu xe, não bộ cảm nhận cơ thể đang trong tình trạng đứng yên, không chuyển động. Tuy nhiên, sự rung lắc liên tục và không theo quy luật trong quá trình phương tiện di chuyển khiến các giác quan của cơ thể (đặc biệt là hệ thống tiền đình có nhiệm vụ kiểm soát cảm giác cân bằng) gửi tín hiệu chuyển động về não. Các tín hiệu này hỗn độn, không thống nhất, gây ra cảm giác chóng mặt, buồn nôn và nôn.

Say tàu xe thường gặp nhất ở trẻ em độ tuổi từ 3 – 12 tuổi (do chưa phát triển đầy đủ hệ tiền đình – ốc tai). Ở người trưởng thành, phụ nữ hay gặp say tàu xe hơn. Các triệu chứng thường diễn ra theo tính chất tăng dân: Cảm giác khó chịu trong người xuất hiện trước, sau đó là buồn nôn, nôn, mệt mỏi trong người. Chóng mặt, buồn nôn ngàt càng dữ dội hơn, kèm theo tăng tiết nước bọt, đổ mồ hôi, đôi khi lạnh toàn thân. Tuy nhiên, đây chỉ là những triệu chứng nhất thời, không để lại di chứng lâu dài với sức khỏe.

Đối với người trưởng thành, phụ nữ thường bị say tàu xe hơn nam giới.

2. Một số lưu ý

Với những người hay bị say tàu xe cần lưu ý một số điều sau:

• Tìm chỗ ngồi thoáng mát. Nếu phải di chuyển trong thời gian dài thì nên tìm chỗ ngồi giữa thân xe, tàu.
• Nên nghỉ ngơi dưỡng sức trước khi đi, không uống rượu bia và các chất có cồn trước và trong khi đi tàu xe;
• Không hút thuốc lá hoặc ngồi gần người hút thuốc lá trong khi di chuyển;
• Không đọc sách, báo hoặc nhìn chăm chú vào một vật nào đó.

3. Sử dụng thuốc chống say xe có hại không?

Có nhiều nhóm thuốc dùng để chống say tàu xe. Mỗi loại đều có lưu ý, chống chỉ định và thận trọng khi sử dụng ở một số đối tượng cụ thể. Cụ thể như sau:

– Thuốc kháng Histamin H1

TNgoài tác dụng chống dị ứng, một số thuốc trong nhóm này thuộc thế hệ thứ nhất còn có tác dụng làm giảm triệu chứng chóng mặt, buồn nôn và nôn. Các thuốc thường được sử dụng gồm Dimenhydrinate, Diphenhydramine, Meclizine, Cinnarizine…

Thuốc kháng Histamin H1 dùng trong say tàu xe có tác dụng phòng ngừa tốt hơn điều trị, do đó nên uống trước khi đi ít nhất 30 phút. Không sử dụng kết hợp nhiều loại thuốc cùng lúc, đặc biệt thuốc an thần vì sẽ làm tăng tác dụng ức chế thần kinh. Ngoài ra, không được uống rượu trong thời gian dùng thuốc.

– Thuốc kháng Histamin H1 có hại không?

Đối với nhóm thuốc này, câu trả lời cho câu hỏi uống nhiều thuốc say xe có hại không là có. Đặc biệt với một số đối tượng sau:

• Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ dưới 2 tuổi: Chống chỉ định sử dụng thuốc kháng Histamin;
• Các thuốc trong nhóm này được chuyển hóa qua gan, thận nên cần thận trọng khi sử dụng ở người có rối loạn chức năng gan, thận, người cao tuổi và rối loạn chuyển hóa;
• Thận trọng khi sử dụng ở phụ nữ đang mang thai, phụ nữ đang cho con bú;
• Thận trọng đối với bệnh nhân hen phế quản, rối loạn đường hô hấp dưới, tăng huyết áp, cường tuyến giáp, tắc nghẽn dạ dày – ruột, người mắc bệnh tim mạch;
• Tác dụng phụ gồm có rối loạn tâm thần, táo bón, khô miệng, nhìn mờ, buồn ngủ.

Một số thuốc kháng Histamin H1 còn làm giảm triệu chứng say xe

– Thuốc kháng đối giao cảm

Scopolamine là hoạt chất phổ biến ở nhóm thuốc này. Thuốc có hiệu quả tốt trong ngăn chặn tình trạng say xe so với các thuốc thuộc nhóm khác. Scopolamine được bào chế dưới dạng miếng dán da cỡ nhỏ nên rất tiện lợi. Thuốc có ưu điểm là thời gian tác dụng dài lên đến 72 giờ. Do đó, người bệnh không cần dùng nhiều lần như các thuốc khác.

Khác với các miếng dán hoặc cao dán khác chỉ có tác dụng tại chỗ, miếng dán Scopolamine sau khi dán sẽ thấm thuốc qua da, qua các tĩnh mạch và vào máu. Thuốc phát huy tác dụng toàn thân tương tự như thuốc dùng đường uống hay đường tiêm.

Để đạt hiệu quả cao, người dùng cần dán miếng dán vào vùng da không trầy xước, không có lông và tóc trước khi đi ít nhất 4 giờ. Lưu ý không sử dụng nhiều miếng dán cùng lúc hoặc sử dụng cùng với các thuốc chống say tàu xe khác. Gỡ bỏ miếng dán ngay nếu cảm thấy có các triệu chứng bất thường sau khi dán.

– Sử dụng Scopolamine nhiều có hại không?

Đối với Scopolamine, thuốc có thể gây tác dụng không mong muốn kéo dài và nghiêm trọng khi dùng quá liều. Cụ thể như sau:

• Với hệ thần kinh trung ương, quá liều Scopolamine gây hoa mắt, buồn ngủ, lú lẫn, mất trí nhớ tạm thời, lú lẫn, mất phương hướng;
• Giảm tiết dịch, tăng nhãn áp, tăng nhịp tim, mất phương hướng tạm thời;
• Chống chỉ định sử dụng thuốc ở người bệnh tắc nghẽn hệ tiêu hóa, người bệnh phì đại tuyến tiền liệt, người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, người nhịp tim nhanh.

– Các liệu pháp tự nhiên

Ngoài hai nhóm thuốc kể trên, các phương pháp tự nhiên cũng mang lại hiệu quả cao và không có tác dụng phụ như uống trà gừng, nước gừng, dùng tinh dầu thơm từ vỏ cam, vỏ quýt, bạc hà. Những cách này không chỉ dễ làm mà còn giúp mang lại cảm giác dễ chịu, thư giãn và giảm cho bạn trong suốt hành trình.