Ngưng thở khi ngủ: 8 yếu tố nguy cơ cần biết

Tháng Năm 10, 2023

Tiếng ngáy khó chịu và cảm giác mệt mỏi sau khi thức giấc là dấu hiệu cảnh báo ngưng thở khi ngủ, ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống.

Chứng ngưng thở khi ngủ là một rối loạn giấc ngủ, trong đó người bệnh trải qua những khoảng thời gian ngưng thở kéo dài từ 10 giây trở lên mỗi lần do đường thở bị nghẽn bởi các mô mềm. Điều này gây ra sự thiếu oxy trong cơ thể và tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp, tiểu đường type 2, trầm cảm, hoặc nguy cơ tử vong trong lúc ngủ. Có 8 dấu hiệu dưới đây biểu thị sự xuất hiện của chứng ngưng thở khi ngủ:

Ngáy ngủ

Mặc dù ngáy ngủ có thể là biểu hiện chính của chứng ngưng thở khi ngủ, nhưng không phải lúc nào cũng điển hình do nhiều nguyên nhân gây ngáy ngủ. Tuy nhiên, nếu tiếng ngáy to, khó chịu, có tiếng khàn hoặc bị gián đoạn, có thể là dấu hiệu của chứng ngưng thở khi ngủ.

Mệt mỏi khi thức dậy

Dấu hiệu này cho thấy chất lượng giấc ngủ kém, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi và sẵn sàng chợp mắt bất cứ khi nào, ở bất kỳ địa điểm nào. Kết hợp với tiếng ngáy gây khó chịu, cảm giác mệt mỏi sau khi ngủ có thể là dấu hiệu của chứng ngưng thở do tắc nghẽn khi ngủ.

Chứng ngưng thở khi ngủ gây mệt mỏi khi thức giấc.

Không có hơi thở

Rất nhiều người không nhận ra rằng họ trải qua ngừng thở trong khi ngủ cho đến khi tình trạng tắc nghẽn trở nên nghiêm trọng hơn, gây ra trao đổi không khí kém hoặc không có sự đi vào phổi, khiến họ phải tỉnh giấc để thở trong suốt đêm. Để nhận biết, người ta nên nhờ người bạn cùng phòng quan sát giấc ngủ của mình. Nếu có ngừng thở, ho, ngáy hoặc hơi thở không đều, việc đi khám bác sĩ ngay lập tức là cần thiết.

Tăng huyết áp

Khi một người ngừng thở trong một khoảng thời gian ngắn, hệ thống thần kinh giao cảm trong cơ thể sẽ được kích hoạt để tăng áp lực máu và cải thiện trao đổi không khí. Hơn nữa, cơ thể sẽ tiết ra catecholamine, một hormone gây căng thẳng, theo thời gian dài góp phần vào sự phát triển của bệnh tăng huyết áp. Điều này cũng có thể là một dấu hiệu cho thấy bạn đang mắc chứng ngừng thở khi ngủ.

Béo phì

Những người bị béo phì hoặc béo phì nặng thường gặp tình trạng ngừng thở do cơ họng, lưỡi và cổ trở nên cản trở, gây khó thở hơn. Béo phì được xác định dựa trên chỉ số khối cơ thể (BMI), trong đó BMI từ 25 đến 29,9 được coi là thừa cân, BMI từ 30 trở lên được coi là béo phì, và BMI trên 35 được coi là béo phì nặng.

Tuổi cao

Khi lão hóa, các cơ trong miệng và cổ trở nên yếu hơn, do đó người cao tuổi có thể gặp phải ngừng thở khi ngủ ở mức độ nhẹ đến trung bình. Ngoài ra, còn có những yếu tố khác như chu vi cổ lớn, giới tính (nam giới có nguy cơ cao hơn nữ giới) và yếu tố di truyền.

Chu vi vùng cổ lớn

Có một số nguyên nhân giải thích mối liên quan giữa kích thước cổ và ngưng thở khi ngủ. Những người có cổ to hơn thường có đường hô hấp hẹp hơn, làm cho việc thông khí qua cổ họng và vào phổi trở nên khó khăn, từ đó tạo ra tiếng ngáy hoặc thở khò khè. Nếu đường hô hấp bị tắc hoàn toàn, quá trình ngưng thở sẽ xuất hiện sự im lặng, sau đó là phản xạ hít thở rất mạnh để hô hấp.

Những người có kích thước cổ lớn hơn cũng có thể tích tụ mỡ thừa gần đường hô hấp trên, gây cản trở hô hấp. Việc có quá nhiều mỡ xung quanh cổ khi nằm nghiêng cũng có thể làm hẹp đường hô hấp, gây ra tiếng ngáy. Thông thường những người có chu vi vòng cổ lớn hơn 41cm sẽ có nguy cơ bị ngưng thở khi ngủ cao hơn.

Giới tính

Các nghiên cứu cho thấy nam giới thường được chẩn đoán ngưng thở khi ngủ cao hơn nữ giới. Điều này có thể là do liên quan đến hormone giới tính.

Theo các chuyên gia, mỗi người có thể tự đánh giá tình trạng sức khỏe của mình dựa trên các dấu hiệu đã liệt kê. Nếu bạn có từ 5-8 dấu hiệu, bạn có nguy cơ cao mắc chứng ngưng thở khi ngủ và cần thăm khám sớm. Nếu bạn có dưới 2 dấu hiệu, nguy cơ mắc bệnh thấp; từ 3-4 dấu hiệu có nguy cơ trung bình và cần theo dõi.

Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, các bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị khác nhau như sử dụng máy tạo áp lực dương liên tục (CPAP), phẫu thuật cắt họng, cắt polyp mũi… Nếu bạn bị béo phì, cần giảm cân để giảm mỡ tích tụ ở vùng miệng. Trong những trường hợp ngưng thở khi ngủ nhẹ, nằm nghiêng thay vì nằm ngửa có thể giúp cải thiện thông khí và giảm tiếng ngáy.