Phòng loãng xương cho người cao tuổi

Tháng Tư 20, 2023

Người lớn tuổi thường được khuyên bổ sung canxi để ngăn ngừa loãng xương, nhưng quá nhiều canxi làm tăng đáng kể nguy cơ mắc các vấn đề về van tim và suy tim ở người lớn tuổi.

Loãng xương là tình trạng mất mật độ xương ở người lớn tuổi, có thể dẫn đến gãy xương, tàn tật và dị dạng gây đau đớn. Di truyền và kích thước xương ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh loãng xương, nhưng nói chung có thể ngăn ngừa, làm chậm hoặc giảm thiểu quá trình mất xương từ khi còn nhỏ thông qua lối sống lành mạnh.

Theo TS.BS Lê Thanh Hải, Giám đốc Bệnh viện Phổi tỉnh Thừa Thiên Huế, cho biết loãng xương là bệnh phổ biến thứ hai ở người cao tuổi sau bệnh tim mạch. Khoảng 1/3 phụ nữ trên 50 tuổi và 1/8 nam giới hiện có nguy cơ mắc bệnh loãng xương. Loãng xương xấu đi theo tuổi tác. Vì độ tuổi này, mật độ xương đảm bảo không đủ để đảm bảo cho xương chắc khỏe như lúc trưởng thành.

Loãng xương ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều người lớn tuổi

Loãng xương là một bệnh không có triệu chứng làm tăng nguy cơ gãy xương do chấn thương nhẹ. Các vị trí gãy xương phổ biến là cổ tay, cột sống và hông. Gãy xương ở những khu vực này do ngã từ độ cao đứng hoặc thấp hơn được gọi là gãy xương do sụp đổ và là dấu hiệu của bệnh loãng xương.

Gãy xương hông do loãng xương là một vấn đề nghiêm trọng đối với người cao tuổi. Tỷ lệ tử vong sau khi bị gãy xương hông tăng lên đáng kể, nhiều người bị tàn tật vĩnh viễn và chưa đến 50% số người bị thương phục hồi khả năng hoạt động. Cần được chăm sóc dài hạn từ 1 năm trở lên.

Loãng xương ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe và cuộc sống của người cao tuổi.

Các yếu tố nguy cơ loãng xương bao gồm:

Tuổi cao
Khung cơ thể nhỏ
Tiền sử gia đình bị loãng xương
Sử dụng rượu quá mức
Hút thuốc
Thiếu tập thể dục
Dùng một số loại thuốc, đặc biệt là steroid và một số loại thuốc chống động kinh
Bệnh tuyến giáp hoặc tuyến cận giáp và/hoặc bệnh tuyến thượng thận
Rối loạn ăn uống
Mức canxi và vitamin D thấp
Phụ nữ mãn kinh, phụ nữ mãn kinh sớm hoặc phụ nữ đã cắt bỏ buồng trứng trước khi mãn kinh
Đàn ông có lượng hormone sinh dục nam testosterone thấp hoặc đàn ông đã trải qua điều trị ung thư tuyến tiền liệt để giảm mức testosterone

Thường không có dấu hiệu cảnh báo loãng xương cho đến khi gãy xương xảy ra. Tuy nhiên, có nhiều cách để ngăn ngừa, làm chậm và điều trị chứng loãng xương.

Người lớn tuổi uống quá nhiều canxi – Lợi bất cập hại

Ở tuổi trung niên, bổ sung quá nhiều canxi và vitamin D3 có thể gây hại nhiều hơn lợi. Sau tuổi trung niên, quá trình mất xương bao giờ cũng lớn hơn quá trình tạo xương.

Ngoài ra, việc sản xuất các chất kích thích tăng trưởng và hormone tăng trưởng bị giảm ở người già và bệnh nhân suy giảm chức năng gan và thận. Khi thiếu các chất kích thích tăng trưởng này sẽ dẫn đến thiếu protein vận chuyển canxi vào máu, dẫn đến khả năng hấp thụ canxi kém.

Do đó, ngay cả khi được bổ sung canxi và vitamin D3, những đối tượng này cũng kém hấp thu vào máu, dẫn đến dư thừa canxi trong máu. Dư thừa canxi trong máu có thể gây hại cho cơ thể, bao gồm vôi hóa thận, sỏi thận, rối loạn chức năng thận, rối loạn canxi máu và rối loạn nhịp tim.

Tiến sĩ Samir Kapadia, Giám đốc khoa Tim mạch, Cleveland Clinic, Ohio (Mỹ) cho biết: Quá nhiều canxi trong máu có thể làm yếu xương, hình thành sỏi thận và ảnh hưởng đến chức năng của tim và não. Có một số bằng chứng cho thấy lượng canxi cao có liên quan đến tổn thương não.

Ngoài ra, hàm lượng canxi lớn gây đau tim và giải phóng nhiều loại hormone khác nhau ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của tim…làm giảm hấp thu các khoáng chất khác như sắt, kẽm, magie, photpho….

Cách tăng canxi an toàn để phòng loãng xương

Nhu cầu dinh dưỡng cho sức khỏe xương tối ưu đạt được thông qua chế độ ăn nhiều trái cây và rau quả (tương đương ít nhất 5 khẩu phần mỗi ngày), lượng vừa phải đạm, đạm động vật, cung cấp đủ canxi và vitamin D dễ bổ sung. Có nguồn gốc từ sữa tách béo hoặc thực phẩm tăng cường canxi.

Thực phẩm giàu canxi chứa các chất dinh dưỡng thiết yếu khác, vì vậy thực phẩm là nguồn ưa thích để duy trì sự cân bằng canxi. Những người không nhận đủ canxi từ chế độ ăn uống có thể sử dụng thuốc bổ sung canxi. Nếu bạn đang cân nhắc việc bổ sung canxi, hãy nói chuyện với bác sĩ và đánh giá tình trạng bệnh của bạn để xác định xem có thực sự cần thiết không.

Người cao tuổi nên tuân thủ một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe của xương.

Lời khuyên từ bác sĩ

TS.BS. Lê Thanh Hải đưa ra lời khuyên:

Chúng ta có thể bảo vệ xương bằng cách bổ sung đủ vitamin D và canxi, ăn một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe của xương, bao gồm trái cây và rau quả.

Nên tập thể dục thường xuyên để giữ cho xương và cơ chắc khỏe, tránh hút thuốc lá và hạn chế uống rượu bia. Một ngày, nhớ nên dành 15 phút tiếp xúc da trực tiếp với ánh sáng mặt trời, chỉ cần chừng đó thời gian đã mang lại đủ vitamin D cho cơ thể trong ngày.