Hội chứng ruột kích thích: Nhận biết và phòng ngừa

Tháng Năm 6, 2023

Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, hội chứng ruột kích thích khiến người bệnh luôn mệt mỏi, có thể dẫn đến suy kiệt cơ thể.

Thế nào là hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích là tình trạng chức năng ruột bị rối loạn, dẫn đến tình trạng tái đi tái lại nhiều lần, không có sự tổn thương u hay viêm loét. Hội chứng này còn được gọi là viêm đại tràng co thắt.

Có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích, bao gồm:

Tuổi dưới 45.
Giới tính nữ, với tỷ lệ mắc bệnh cao hơn gấp đôi so với nam giới.
Tiền sử gia đình mắc bệnh.
Tình trạng lo lắng, trầm cảm, rối loạn nhân cách.
Kinh nghiệm lạm dụng tình dục trong tuổi thơ.
Bị bạo lực gia đình, đặc biệt là đối với phụ nữ.

Triệu chứng điển hình của bệnh

Những triệu chứng thường gặp của bệnh thường được biểu hiện như sau:

Thường xuyên đau bụng và có nhiều cơn tái phát. Đau thường liên quan đến việc đi tiểu, thay đổi thói quen đi tiểu và tính chất phân của bệnh nhân. Triệu chứng này có thể xuất hiện không đều và nặng hơn khi bệnh nhân căng thẳng hoặc ăn các thực phẩm không đảm bảo chất lượng hay gây dị ứng cho cơ thể. Cơn đau thường xuất hiện vào buổi sáng, có thể giảm sau khi đi tiểu. Nó có thể mơ hồ, không liên tục, đau quặn, đau từng cơn hoặc âm ỉ.
Có thể bị táo bón hoặc tiêu chảy. Táo bón là tình trạng đi đại tiện dưới 3 lần/tuần, trong khi đó tiêu chảy là tình trạng bệnh nhân đi đại tiện trên 3 lần/1 ngày, với hình dạng phân thay đổi từ đặc đến nhầy mềm, lỏng nước… Bệnh này không có máu trong phân. Nếu có máu, cần nghi ngờ đến các bệnh đường ruột khác.
Ngoài ra, hội chứng ruột kích thích có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau như chướng bụng, đầy hơi, mệt mỏi, chuột rút, đau mỏi cơ, rối loạn giấc ngủ, cảm giác đi tiểu không hết phân, trung tiện nhiều…

Nếu bệnh nhân có những triệu chứng sau đây, cần đi tầm soát để phát hiện sớm các bệnh đường tiêu hóa: xuất hiện triệu chứng bệnh sau 50 tuổi, giảm cân không có lý do, có máu trong phân, sờ thấy u bụng hoặc trực tràng, đau hoặc tiêu chảy vào ban đêm, có biểu hiện thiếu máu, sốt, hoặc có tiền sử gia đình ung thư đại tràng…

Đau bụng là triệu chứng rất điển hình của bệnh

Nguyên nhân gây bệnh

Mặc dù nguyên nhân chính xác của hội chứng ruột kích thích chưa được xác định rõ, tuy nhiên có thể do các yếu tố sau:

Căng thẳng thần kinh: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi bị căng thẳng, hệ thần kinh trung ương sẽ thông qua hệ thần kinh thực vật để làm giảm chức năng của dạ dày và đường ruột, gây ra hội chứng.
Rối loạn nội tiết tố: Bệnh có liên quan đến sự thay đổi bất thường của hormone, gây rối loạn chức năng hệ tiêu hóa.
Thực phẩm: Ăn những thực phẩm không đảm bảo là nguyên nhân chính gây ra hội chứng ruột kích thích. Thực phẩm ôi thiu, hỏng hoặc không phù hợp có thể kích thích dạ dày và ruột già của người bệnh và gây ra tăng nhu động ruột, gây hội chứng.
Tiền sử gia đình: Yếu tố này làm tăng nguy cơ nhạy cảm của đường ruột, khiến người bệnh dễ bị hội chứng ruột kích thích.

Lời khuyên của bác sĩ

Để ngăn ngừa và hạn chế nguy cơ tái phát hội chứng ruột kích thích, chế độ ăn uống và sinh hoạt là rất quan trọng và nên thực hiện theo các hướng dẫn sau đây, song song với chỉ định điều trị của bác sĩ:

Tránh những thực phẩm có thể gây dị ứng cho bệnh nhân.
Tránh ăn những thực phẩm khó tiêu, dễ gây sình hơi.
Đối với người bị táo bón, cần bổ sung thực phẩm chống táo bón.
Đối với người bị tiêu chảy, nên sử dụng các thực phẩm dễ tiêu và nhai kỹ, ăn từ từ, không ăn quá no.
Luyện tập đi ngoài một lần vào buổi sáng và có thể xoa bóp bụng trước khi đi ngoài để kích thích cảm giác đi ngoài.
Uống đủ nước và bổ sung chất xơ hàng ngày để hệ tiêu hóa được hoạt động nhẹ nhàng.

Chú ý rằng các biện pháp này phải được thực hiện song song với chỉ định điều trị của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất trong việc trị dứt điểm bệnh.