Biến chứng tiểu đường và cách phòng ngừa

Tháng Ba 22, 2023

Biến chứng tiểu đường (suy thận, suy tim…) thường do kiểm soát đường huyết không tốt. Vì thế người bệnh cần tuân thủ chỉ định bác sĩ. Lượng đường trong máu tăng cao trong thời gian dài không kiểm soát sẽ gây ra các biến chứng tiểu đường. Chúng gây ra các tổn thương mạch máu nhỏ, mạch máu lớn. Chức năng của thần kinh, mắt, thận, tim… sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu như các mạch máu này bị tổn thương

Các biến chứng đái tháo đường nguy hiểm

Có hai nhóm biến chứng tiểu đường chủ yếu. Chúng là biến chứng mạch máu nhỏ và biến chứng mạch máu lớn, bao gồm:

Bệnh võng mạc tiểu đường

Bệnh nhân tiểu đường bị mù lòa chính là vì biến chứng này. Căn bệnh diễn ra khi mạch máu nhỏ tổn thương, gây ra phình mao mạch võng mạc (bệnh võng mạc nền) khiến tăng sinh mạch máu (bệnh võng mạc tăng sinh) và phù hoàng điểm xuất hiện. Giai đoạn sớm thường không có triệu chứng. Khi bệnh tiến triển nặng bao gồm, bệnh nhân sẽ có các dấu hiệu như nhìn mờ, bong thủy tinh thể, bong võng mạc, mất thị lực một phần hoặc toàn bộ. Do đó, người bệnh phải kiểm tra võng mạc thường xuyên hàng năm. Nếu được phát hiện sớm, việc điều trị sẽ có tỷ lệ thành công cao, ngăn ngừa mất thị lực.

Bệnh thận tiểu đường

Người bệnh tiểu đường cũng có nguy cơ suy thận mạn. Nếu mắc bệnh, màng đáy cầu thận dày lên, tăng sinh gian mạch và xơ cứng cầu thận. Áp lực cầu thận sẽ tăng lên và mức lọc cầu thận giảm dần. Bệnh thận đi kèm tăng huyết áp đẩy nhanh tiến triển bệnh. Chỉ khi hội chứng thận hư hoặc suy thận mạn xuất hiện, người bệnh mới có phát hiện ra mình bị bệnh thận tiểu đường.

Biến chứng bàn chân đái tháo đường xảy ra phổ biến, có thể gây hoại tử mất ngón chân.

Thiếu máu thần kinh do bệnh vi mạch sẽ gây ra bệnh thần kinh tiểu đường. Đây là ảnh hưởng trực tiếp của đường huyết lên tế bào thần kinh và những thay đổi trao đổi chất nội bào làm giảm chức năng thần kinh. Có nhiều dạng như bệnh thần kinh tiểu đường như bệnh thần kinh ngoại biên, bệnh thần kinh tự chủ (ảnh hưởng đến thần kinh tự chủ của hệ tiêu hóa, tim mạch, tiết niệu…), bệnh đơn dây thần kinh, bệnh đám rối – rễ thần kinh…

Biến chứng mạch máu lớn liên quan xơ vữa động mạch của các mạch lớn, có thể dẫn tới:

Đột quỵ do xuất huyết não, nhũn não; đôi khi có cơn thiếu máu não thoáng qua. Nguy cơ đột quỵ não, sa sút trí tuệ liên quan tới đột quỵ, tái phát và tử vong do đột quỵ ở người tiểu đường đều cao hơn so với người bình thường.
Cơ tim thiếu máu cục bộ, xuất hiện các cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim. Bệnh nhân tiểu đường có nguy cơ nhồi máu cơ tim. Bệnh có thể không đau, nhưng khi chụp mạch vành của bệnh nhân tiểu đường có thể thấy tổn thương ở nhiều chỗ và nhiều nhánh.
Tắc mạch chi, hoại tử chi, đặc biệt ở người hút thuốc lá nhiều. Các ngón chân thường xuất hiện hoại tử, thâm đen (thường bị hoại tử khô vì không có nhiễm trùng), nếu không điều trị kịp thời có thể mất ngón chân.
Xơ vữa động mạch cũng có thể gây rối loạn cương, loét chân. Một số biến chứng khác hiếm hơn như phình động mạch chủ bụng, tắc mạch mạc treo cũng xuất hiện ở người tiểu đường.

Khám sức khỏe đái tháo đường thường xuyên để được tầm soát các biến chứng nguy hiểm.

Ngoài ra, những biến chứng tiểu đường khác như nhiễm toan ceton cũng có thể xuất hiện. Đây là biến chứng cấp tính do tăng đường huyết trong thời gian dài không kiểm soát, tăng ceton trong máu và nhiễm toan chuyển hóa. Ngoài ra, người bệnh có thể xuất hiện tình trạng nhiễm trùng, loét, hoại tử vùng bàn chân, các bệnh nhãn khoa không liên quan đến võng mạc tiểu đường, bệnh gan mật, da liễu, trầm cảm, sa sút trí tuệ…

Phòng ngừa, trì hoãn sự phát triển các biến chứng

Tập thể dục ít nhất 15 phút mỗi ngày giúp cơ thể khỏe mạnh, phòng tránh biến chứng tiểu đường

Với những nguyên nhân trên, có thể thấy vai trò kiểm soát đường huyết đối với người tiểu đường rất quan trọng. Những điều sau có thể giúp kiểm soát các biến chứng hiệu quả:

Nên tái khám thường xuyên, ít nhất 4 lần mỗi năm, đồng thời theo dõi đường huyết thường xuyên, dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Tùy vào tình trạng bệnh, bác sĩ có thể tư vấn cho người bệnh kiểm tra mắt, chức năng thận, tổn thương thần kinh, bệnh tim, bàn chân để phát hiện và điều trị sớm các biến chứng.
Hạn chế các chất béo bão hòa từ động vật, chất béo chuyển hóa (mỡ heo, da gà, da heo, bơ, sữa…), đồ ăn mặn, uống rượu bia làm tăng cholesterol trong máu, gây biến chứng về tim mạch, đột quỵ…
Người bệnh lưu ý rửa chân hàng ngày trong nước ấm, không ngâm chân quá lâu vì điều này dễ làm khô chân, bôi kem dưỡng ẩm cho bàn chân và mắt cá chân, mang tất chân mềm thoải mái không bít chặt cổ chân, đi giày mềm, không đi chân đất. Cắt móng chân và mài nhẵn, cẩn thận không làm trầy xước da.
Thư giãn, ngủ đủ giấc, sống với tinh thần lạc quan vui vẻ.