Cả chạy thận và ghép thận đều là những phương pháp điều trị cho người suy thận mạn giai đoạn cuối, giúp cải thiện của họ rất nhiều.

Thế nào là chạy thận và ghép thận?

Chạy thận

Đây là là phương pháp được áp dụng trên người bệnh bị suy thận giai đoạn cấp (ngộ độc) hoặc suy thận mạn giai đoạn cuối. Ở giai đoạn này, thận không còn hoặc mất gần hết chức năng lọc bỏ chất cặn bã ra ngoài cơ thể. Máy lọc máu nhân tạo được sử dụng để lọc bỏ cặn bã từ bên ngoài.

Quá trình khi bắt đầu sẽ cần hai cây kim đưa vào cánh tay của bệnh nhân. Mỗi kim được gắn với một ống mềm được nối với máy lọc máu. Từ đây, bộ lọc sẽ đưa máu ra, tiến hành lọ và cuối cùng máu trở lại cơ thể của người bệnh. Huyết áp, mức độ nhanh của máu khi chảy qua bộ lọc, lượng chất lỏng được đào thải ra khỏi cơ thể sẽ được máy hỗ trợ.

Bộ lọc của máy lọc được chia ra thành 2 phần, 1 phần cho máu và 1 phần cho dịch lọc, chúng được ngăn cách với nhau qua một lớp màng mỏng. Lớp màng này dùng để giữ lại những tế bào máu, protein, những chất quan trọng khác trong khi lọc bỏ những chất thải như ure hay creatinin, kali, các chất lỏng thừa khác ra khỏi máu

Ghép thận

Ghép thận được áp dụng nhằm mục đích khôi phục chức năng của cơ quan thận, từ đó đáp ứng nhu cầu lọc bỏ và đào thải của cơ thể. Phương pháp này được thực hiện bằng cách đưa quả thận mới khỏe mạnh vào cơ thể người bệnh nhằm thay thế quả thận cũ đã suy yếu.

Khi thực hiện ghép thận, bác sĩ sẽ không cắt quả thận cũ, trừ trường hợp cần thiết. Thận mới đưa vào thường nằm tại vùng bụng dưới, hố chậu phía trước bên cơ thể. Ghép thận thường chỉ cần sử dụng một quả thận mới là đủ. Rất ít trường hợp cần phải ghép 2 thận cùng lúc. Sau khi phẫu thuật người bệnh cần lưu ý các vấn đề như việc dùng thuốc ức chế miễn dịch phòng ngừa đào thải để đảm bảo quả thận mới có thể hoạt động tốt.

Chỉ định cho chạy thận và ghép thận

Đối với chạy thận

Các bác sĩ chỉ định chạy thận cho bệnh nhân dựa trên tình trạng sức khỏe chung của họ, bằng cách đánh giá chức năng thận, các dấu hiệu và triệu chứng cũng như chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể quyết định có chạy thận hay không. Phương pháp này được chỉ định ở bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối với mức lọc cầu thận rất thấp hoặc suy thận cấp do ngộ độc.

• Chạy thận thường được chỉ định khi bệnh nhân mắc bệnh thận giai đoạn cuối có mức lọc cầu thận rất thấp (dưới 15 ml/ph/1.73 m2) hoặc suy thận cấp do nhiễm độc với các triệu chứng như buồn nôn, nôn, chướng bụng, mệt mỏi. Bác sĩ sẽ sử dụng tỷ lệ lọc cầu thận ước tính (eGFR) để đánh giá chức năng thận .
• Đo lường chức năng thận có thể giúp bác sĩ lập kế hoạch điều trị cho bệnh nhân, bao gồm cả việc bắt đầu lọc máu.

Đối với ghép thận

Bệnh nhân mắc bệnh thận giai đoạn cuối (ESRD), chức năng thận còn dưới 10% sẽ được chỉ định ghép thận. Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào có nguyện vọng ghép thận cũng có thể sử dụng giải pháp này. Để được chọn, bệnh nhân trước tiên phải đáp ứng các điều kiện sau:

• Có thận hiến tặng cho bệnh nhân phù hợp.
• Bệnh nhân đủ sức khỏe để thực hiện ca ghép thận lớn.
• Áp dụng chế độ dùng thuốc nghiêm ngặt suốt đời.
• Tài chính gia đình ổn định để chi trả cho các ca phẫu thuật và đơn thuốc trong tương lai.

Ngoài ra, bệnh nhân mắc bất kỳ bệnh nền nào sau đây sẽ được bác sĩ đánh giá lại vì chúng có thể ảnh hưởng đến kết quả ghép thận. Các bệnh nền bao gồm:

• Ung thư (đang điều trị hoặc có tuổi thọ ngắn).
• Nhiễm trùng nặng (như lao, nhiễm trùng xương, viêm gan, v.v.). Tuy nhiên, nếu bệnh nhân được chữa khỏi hoặc ổn định, vẫn có thể ghép thận.
• Bệnh tim mạch (ví dụ như suy tim nặng) hoặc bệnh gan như xơ gan, ung thư gan. Nếu bị bệnh gan, trước tiên bệnh nhân có thể được ghép gan và sau đó là ghép thận.

Lợi ích của chạy thận và ghép thận

Đối với người chạy thận

Chạy thận nhân tạo có thể giúp bệnh nhân kiểm soát huyết áp, duy trì sự cân bằng hợp lý của chất lỏng và các khoáng chất khác nhau như natri và kali trong cơ thể. Chạy thận nhân tạo thường nên được bắt đầu tốt nhất trước khi thận ngừng hoạt động và gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng.

Đối với người ghép thận

Ghép thận là giải pháp tối ưu cho bệnh nhân suy thận nặng và mang lại hy vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Bệnh nhân sau khi ghép thận không cần phải đi bệnh viện để lọc máu thường xuyên. Chế độ ăn của họ cũng không khắt khe như người chạy thận nhân tạo.

Nhìn chung, đây là phương pháp điều trị phức tạp, nhiều quy định nghiêm ngặt nên người bệnh cần tuân thủ đúng. Bên cạnh đó, thận mới ghép vẫn có nguy cơ mắc bệnh nên cần áp dụng chế độ sinh hoạt lành mạnh ngay sau khi ghép.

Một số lưu ý

Với người chạy thận

• Ngoài các biến chứng như tắc mạch máu, tụt huyết áp và mất máu, bệnh nhân còn dễ gặp các tác dụng phụ do quá trình lọc máu gây ra, phải mất vài tháng để thích nghi. Trong quá trình lọc máu, bệnh nhân phải uống đúng thuốc, đúng liều lượng theo chỉ dẫn và tuân theo chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt do bác sĩ có kinh nghiệm chỉ định và khuyến cáo.
• Bệnh nhân phải hạn chế lượng nước uống hàng ngày (nước uống, canh,…và phân như nước tiểu, mồ hôi), những thực phẩm bệnh nhân chạy thận nên hạn chế trong quá trình điều trị như muối, thực phẩm chứa nhiều phốt phát, thực phẩm chứa nhiều sắt…
• Cần chú ý đến lỗ rò, mảnh ghép và ống thông theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hoạt động tốt trong suốt quá trình lọc máu.
• Nếu nhận thấy có vấn đề về sức khỏe hoặc vị trí của lỗ rò hoặc ống thông, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến ​​bác sĩ, làm theo hướng dẫn và ghi nhớ lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa.

Với người ghép thận

• Bệnh nhân ghép thận cần vài tháng đến nửa năm để hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, cuộc sống của họ sau ghép thận được cải thiện rất nhiều. Dù vậy, một số vấn đề sau vẫn cần lưu ý:
• Tuy không phải tuân theo chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt như bệnh nhân chạy thận, bệnh nhân ghép thận cũng cần lưu ý đến vấn đề ăn uống.
• Ngoài ăn uống, thường xuyên vận động thể dục thể thao cũng góp phần nâng cao sức khỏe.Cần tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ điều trị trước khi bắt đầu tập luyện.